Η Παγκόσμια Ημέρα για την Ασφάλεια των Τροφίμων (07/06) μας δίνει την ευκαιρία να διερευνύσουμε πόσο σημαντική είναι η Ασφάλεια Τροφίμων στην Τρίτη Ηλικία αλλά και για τους χρόνια πάσχοντες από καρκίνο, διαβήτη, και άλλα νοσήματα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 1 στα 10 άτομα αρρωσταίνουν μετά από την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου. Περίπου 420.000 άτομα πεθαίνουν απο κάποια τροφική επιμόλυνση σε παγκόσμια κλίμακα ετησίως. Πιο εξειδικευμένα, 128.000 άτομα νοσηλεύονται λόγω τροφικής δηλητηρίασης, ενώ 3.000 άτομα πεθαίνουν εξαιτίας της ετησίως.
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα γίνεται όλο και πιο αδύναμο καθώς μεγαλώνουμε ή σε περίπτωση κάποιας χρόνιας πάθησης. Ως αποτέλεσμα αυξάνεται ο κίνδυνος κάποιας τροφικής δηλητηρίασης, η οποία μπορεί να αποβεί αρκετά επικίνδυνη για την υγεία ή ακόμη και την ίδια τη ζωή του ατόμου. Γι’αυτό είναι σημαντικό να προλαμβάνεται και να μειώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Ανοσοποιητικό σύστημα- ηλικιωμένοι
Τα ηλικιωμένα άτομα κινδυνεύουν περισσότερο να νοσηλευτούν και να δυσκολευτεί ο οργανισμός τους να αντιμετωπίσει μία τέτοια δηλητηρίαση.
- Το πεπτικό σύστημα των ηλικιωμένων κρατά για περισσότερο χρόνο την τροφή, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη βακτηρίων.
- Παράλληλα η μειωμένη έκκριση γαστρικού οξέος, δεν επιτρέπει τον περιορισμό των εντερικών βακτηρίων.
- Το συκώτι και τα νεφρά αποτυγχάνουν να αποβάλλουν όλους τους μικροοργανισμούς και τις τοξίνες.
- Σε άτομα ηλικίας 50-60 χρονών το ανοσοποιητικό αρχίζει να φθίνει και μετά τα 75 είναι τοσο αδύναμο που η ικανότητα του να αντιμετωπίσει κάποια μόλυνση η φλεγμονή είναι εξαιρετικά χαμηλή.
Μερικά στοιχεία για το πώς μπορούμε να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας, μπορούμε να βρούμε εδώ.
Καθημερινότητα και Ασφάλεια Τροφίμων
Είναι πολύ σημαντικό να λάβουμε υπόψη ποιες τροφές είναι περισσότερο επικίνδυνες στο να οδηγήσουν σε κάποια τροφική δηλητηρίαση.
Αρχικά, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά που δεν έχουν πλυθεί καλά. Γι’αυτό οφείλουμε πάντα να τα πλένουμε με αρκετό τρεχούμενο νερό και ίσως χρησιμοποιώντας και ξύδι για πιο βαθύ καθαρισμό. Έτσι διώχνουμε πιθανά φυτοφάρμακα ή βακτήρια και επιβλαβείς ουσίες (από ζώα στη φύση, κλπ). Επιπλέον, τα μαγειρεμένα, βραστά ή ψητά λαχανικά είναι περισσότερο ασφαλή καθώς οι περισσότεροι μικροοργανισμοί δεν αγαπούν τις υψηλές θερμοκρασίες.
Από την άλλη πλευρά, αυξημένος είναι ο κίνδυνος στις ακόλουθες τροφές: ωμά κρέατα, πουλερικά, ψάρια, θαλασσινά, αυγά και μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι, τυρί).
Το μαγείρεμα των πρωτεϊνούχων τροφών (κρέας/ ψάρι/ κοτόπουλο/ αυγό) στις κατάλληλες θερμοκρασίες θεωρείται ως η καλύτερη μέθοδος περιορισμού της πιθανότητας μόλυνσης. Επιπρόσθετα, η προτίμηση παστεριωμένων τυριών και ειδικά σκληρών ή/ και συσκευασμένων τυριών (γραβιέρα, κασέρι, τυρί κρέμα, κ.ά) φαίνεται να είναι περισσότερο ασφαλής.
Μήπως μας προδίδουν οι βασικές αισθήσεις μας;
Πολλές φορές βασιζόμαστε στην εικόνα που έχει ένα τρόφιμο, την μυρωδιά ή τη γεύση του για να ελέγξουμε αν έχει αλλοιωθεί. Αυτό είναι λανθασμένο καθώς δεν μπορούμε, στην περίπτωση αυτή, να εμπιστευτούμε τις αισθήσεις μας.
Είναι φυσικά απαγορευτικό και το να δοκιμάσουμε ένα «ύποπτο» τρόφιμο ωμό ή άπλυτο, ώστε να επιβεβαιώσουμε πιθανή αλλοίωση του. Μία έστω μικρή ποσότητα ενός χαλασμένου ή μολυσμένου τρόφιμου αρκεί για να μας επιμολύνει.
Η ασφάλεια τροφίμων στην Τρίτη ηλικία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και από τα άτομα που φροντίζουν τους ηλικιωμένους, ως άτομα με πολύ αδύναμο ανοσοποιητικό.
Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο να ακολουθούμε κάποιους βασικούς κανόνες κατά την προετοιμασία και παρασκευή των γευμάτων. Επιβάλλεται τόσο για τη δική μας προστασία όσο και για την αποφυγή επιμόλυνσης ευαίσθητων ατόμων του περιβάλλοντός μας.
Τα 4 βασικά σημεία προσοχής στην κουζίνα
Τα 4 βασικά σημεία προσοχής για την προετοιμασία των γευμάτων αποτελούν και τους βασικούς κανόνες της κουζίνας.
1. Πλύσιμο
Είναι ουσιαστικό προτού ξεκινήσουμε την μαγειρική να πλύνουμε καλά τα χέρια μας και να καθαρίζουμε τις επιφάνειες της κουζίνας, καθώς μικροοργανισμοί υπάρχουν παντού. Στη συνέχεια, πλένουμε πολύ καλά τα φρούτα και λαχανικά, ενώ αποφεύγουμε να πλύνουμε το κρέας ή το κοτόπουλο ή το ψάρι καθώς μπορεί να πεταχτεί το νερό σε άλλα σημεία της κουζίνας και να τα επιμολύνει.
2. Διαχωρισμός
Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τις ίδιες επιφάνειες κοπής για τα διαφορετικά κρέατα/ ψαρικά. Τα λαχανικά επίσης θα πρέπει να κόβονται σε διαφορετική επιφάνεια, εάν πρόκειται να καταναλωθούν ωμά. Ποτέ δεν πρέπει να τοποθετήσουμε ένα μαγειρεμένο τρόφιμο σε μία επιφάνεια όπου προηγουμένως έχουμε ακουμπήσει ένα ωμό τρόφιμο. Στο ψυγείο διαχωρίζουμε τα τρόφιμα σε διαφορετικά δοχεία, σακουλάκια και συσκευασίες, χωρίς να έρχονται σε επαφή μεταξύ τους.
3. Μαγείρεμα
Πάντα μαγειρεύουμε το κρέας επαρκώς και στην κατάλληλη θερμοκρασία, ώστε να είμαστε σίγουροι πως το τελικό μας προϊόν θα είναι ασφαλές. Μπορεί σε μία οικιακή κουζίνα να μην χρησιμοποιούμε θερμόμετρο, αλλά φτάνουμε πάντα σε σημείο βρασμού τις σούπες και τα μαγειρευτά μας. Ακόμη, φροντίζουμε να τσεκάρουμε πως το εσωτερικό του κρέατος μας είναι επαρκώς μαγειρεμένο (ειδικά στα πουλερικά και ψάρια).
4. Ψύξη
Ρυθμίζουμε πάντα το ψυγείο και την κατάψυξη μας στις κατάλληλες θερμοκρασίες. Ιδανικά το ψυγείο μας είναι καλό να λειτουργεί κάτω των 4οC ενώ η κατάψυξη κάτω των -17οC. Όταν ψωνίζουμε ή μαγειρεύουμε κρεατικά, θαλασσινά και γαλακτοκομικά είναι απαραίτητο να τα τοποθετούμε στο ψυγείο μέσα σε 2 ώρες ή μέσα σε 1 ώρα, εάν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι >32οC. Ακόμη, για να αποψύξουμε κάποιο τρόφιμο θα πρέπει να το τοποθετούμε στο ψυγείο ή σε κρύο νερό εκτός ψυγείου ή στο φούρνο μικροκυμάτων. Ποτέ δεν το αφήνουμε για πολλές ώρες στον πάγκο της κουζίνας. Αμέσως μετά την απόψυξη οφείλουμε να το μαγειρέψουμε και φυσικά να μην το καταψύξουμε εκ νέου ωμό.
Τι είναι σημαντικό όταν ψωνίζουμε;
Πέρα από τις συνθήκες στις οποίες φυλάσσουμε και διαχειριζόμαστε τα προϊόντα στο σπίτι, υπάρχουν εξίσου ουσιαστικές λεπτομέρειες όταν ψωνίζουμε.
Αρχικά, τσεκάρουμε τις συσκευασίες τροφίμων για πιθανές αλλοιώσεις, χτυπήματα και παραμορφώσεις. Επίσης, η ημερομηνία λήξης είναι πολύ βασικό να ελεγχθεί προτού αγοράσουμε ένα προϊόν. Τέλος, ελέγχουμε τις πληροφορίες για την συντήρηση του τρόφιμου στον πάγκο ή μετά το άνοιγμα της συσκευασίας (εντός ή εκτός ψυγείου) με βάση τις οδηγίες του παραγωγού/ παρασκευαστή.
Ενημέρωση και ασφαλείς συνθήκες συντήρησης και διαχείρισης των τροφών!
Συμπεραίνουμε ότι η Ασφάλεια Τροφίμων στην Τρίτη Ηλικία θεωρείται κλειδί για τη διασφάλιση της υγείας και τη θωράκιση και προστασία του οργανισμού από επιβλαβείς μικροοργανισμούς.
Οι γαστρεντερικές διαταραχές που μπορεί να εμφανιστούν (ναυτία, εμετός, διάρροια, κ.ά) εξαντλούν τους ηλικιωμένους. Μπορεί να οδηγήσουν σε αφυδάτωση και υποθρεψία με αποτέλεσμα να μειώνεται αισθητά η ποιότητα ζωής τους. Επιπλέον, δυστυχώς αυξάνεται και η θνησιμότητα στις πιο ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, καρκινοπαθείς, διαβητικοί, κλπ.) ειδικά εάν δεν διαπιστωθεί η μόλυνση/ τροφική δηλητηρίαση εγκαίρως.
Χρησιμοποιώντας τις παραπάνω οδηγίες στην καθημερινότητα μας και στην οικιακή πράξη καταφέρνουμε να είμαστε ασφαλείς εμείς και οι αγαπημένοι μας. Αυτό που μπορούμε όλοι να δοκιμάσουμε είναι μία καλύτερη και περισσότερο προσεκτική οργάνωση στα ψώνια μας, στην αποθήκευση των τροφίμων στο ψυγείο μας και στην προετοιμασία των γευμάτων.
Το Παπαδοπούλειον διαθέτει Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας Τροφίμων ΕΛΟΤ EN ISO 22000:2005 διασφαλίζοντας το ενδεδειγμένο επίπεδο ελέγχου της ασφάλειας των τροφίμων και την παροχή προϊόντων που δεν εγκυμονούν κινδύνους για τους ενοίκους του.
Επιμέλεια άρθρου
Κωστέα Σοφία, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
Παπαδοπούλειον Πρότυπη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων
Papadopoulion Residential Home for Seniors
www.papadopoulion.gr
https://www.youtube.com/watch?v=c3uYPJmrAHQ
Links:
https://www.fda.gov/food/resources-you-food/consumers
https://www.cdc.gov/foodsafety/keep-food-safe.html
https://www.foodsafety.gov/
Επισκεφτείτε το blog μας για να διαβάσετε και άλλα ιατρικά άρθρα